Sądy powszechne

431 orzeczeń wraz z KIO

wydano od 1999 do 2023 roku

5 miesięcy

zajęło rozpatrywanie sprawy przez sąd powszechny w II instancji

Wydziały cywilne sądów powszechnych wydały 55 orzeczeń dot. klauzuli FIDIC w latach 1999-2023. Największe natężenie orzeczeń opisujących klauzule FIDIC było w 2012 - 55 orzeczeń.

Do 2023 liczba wydanych orzeczeń wydanych po sporach budowlanych o klauzule FIDIC zmalała. Prognozujemy, że w związku z waloryzacją umów o roboty budowlane, co wiąże się z kryzysem ekonomicznym i wzrostem cen materiałów, również tych zagranicznych,

liczba takich sporów zakończonych orzeczeniem wzrośnie do 22 w 2027, czyli nastąpi powrót do 2017, kiedy zostało wydanych 22 orzecznia. 

Sąd                  Sądy apelacyjney apelacyjne

Sądy apelacyjne rozpatrują najwięcej odwołań od orzeczeń, w których wspomniano klauzule FIDIC. Najwięcej orzeczeń w tej materii wpływa do SA w Warszawie i SA w Szczecinie. 

Sądy okręgowe

To one są odpowiedzialne za rozpatrywanie powództw w sprawach wynikających z kontraktów zawierających klauzule FIDIC. Najwięcej spraw takiego typu rozpatruje SO w Warszawie.  Do 2027 roku to one będą rozpatrywać najwięcej sporów budowlanych. 

Sąd Najwyższy

Wybrane orzeczenia

IV CSK 578/16 - uchylono i przekazano do ponownego rozpoznania

II CSKP 235/22 - oddalono

III CSK 300/19 - nie przyjęto do rozpoznania

II CSK 306/15 - uchylono w części i przekazano do ponownego rozpoznania

II CSK 710/18 - uchylono w części i przekazano do ponownego rozpoznania

I CSK 225/17 - uchylono i przekazano do ponownego rozpoznania

I CSK 584/14 - nie przyjęto do rozpoznania

I CSK 769/12 - oddalono

IV CSK 219/11 - oddalono

SN RP rozpatruje spory budowlane w Izbie Cywilnej, co jest zgodne z pewnym postulatem sądów administracyjnych. Spory przed SN dotyczą głównie sporów inwestor - wykonawca (w tym z GDDKiA), sporów między inwestorami czy spory osoba prywatna-wykonawca. 2 spory dotyczyły uchylenia wyroku sądu arbitrażowego. Dotychczas wydano 29 orzeczeń w tej sprawie. Przedmiotem najczęściej są roszczenia odszkodowawcze, często w sporach z inwestorem publicznym. 

Z naszych badań wynika, że analizowane orzeczenia zostały napisane w 100% ludzką ręką. Poziom treści oryginalnych wynosi 95%, co sytuuje na bardzo wysokim poziomie jakość orzecznictwa. Prognozujemy, że tak utrzyma się dalej.

Na 9 badanych orzeczeń 4 uchylono i przekazano do ponownego rozpoznania, 2 kasacje nie przyjęto do rozpoznania, a 3 kasacje oddalono. 

Ustalono, że wykładnia warunków kontraktowych FIDIC w umowie na wniosek strony nie jest istotnym zagadnieniem prawnym, skoro takie umowy uznaje się za nienazwane. Także nie jest nim ocena sposobu wykładni klauzuli FIDIC niekorzystna dla strony. (III CSK 300/19, I CSK 584/14) Zawarte w umowie na podstawie Ogólnych Warunków Kontraktowych FIDIC klauzule powinny być interpretowane zgodnie z dyrektywami interpretacji wyrażonymi w art. 65 kodeksu cywilnego: dobrymi obyczajami i zamiarem stron (badana także klauzula 20.1 OWK dot. przedawnienia w II CSKP 217/22). Dotyczy to kontraktów nienazwanych, za jakie uznano kontrakta zawarte na podstawie OWK FIDIC. (III CSK 235/22)

Wykonawca nie podlega szczególnej ochronie tylko dlatego, że inwestor jest podmiotem publicznym, a umowa została zawarta w trybie prawa zamówień publicznych, co wiąże się z dodatkowymi obowiązkami przygotowania dokumentacji przez inwestora a jej weryfikacją przez wykonawcę, do czego stosowano pkt 1.9. warunków kontraktowych FIDIC. Było to podstawą do roszczenia z art. 471 kc i 647 kc, o zapłatę za udostępnienie nierzetelnej dokumentacji i nieprzygotowanego terenu budowy (zawartą w klauzuli 2.1. OWK FIDIC) , z wyłączeniem korekt (klauzula 13.8). Zastosowane warunki kontraktu FIDIC zawierające niejasności interpretuje się przeciw temu, kto je stworzył. Odpowiedzialność cywilna odszkodowawcza w związku z warunkami kontraktowymi FIDIC dotyczy wybranych przez strony klauzuli umownych. Wyłączenie możliwości waloryzacji nie oznacza braku możliwości dochodzenia roszczeń (I CSK 306/15, I CSK 225/17) Inaczej wygląda sytuacja w przypadku konsorcjów. Sądy powinny badać cel umowy łączącej strony, a w przypadku, gdy nie wybrały one FIDIC, mają zastosowanie przepisy k.c. i prawa zamówień publicznych, jeżeli umowa była zawarta z inwestorem publicznym.  (II CSK 710/18) Jeżeli OWK FIDIC zostały wpisane tak, aby z treści umowy dało się je wyczytać, stanowią one podstawę umowy. (IV CSK 578/16)

Sądy administracyjne

Wybrane orzeczenia

III SA/Wa 917/08 (Warszawa) - oddalono

III SA/Kr 1231/21 (Kraków) - uchylono decyzje I instancji i zasądzono koszty sądowe

I SA/Sz 821/20 (Szczecin) - uchylenie decyzji I i II instancji i zasądzono koszty sądowe

I SA/Gl 1175/20 (Gliwice) - uchylenie decyzji I i II instancji i zasądzono koszty sądowe

II SA/Gd 523/98 (Gdańsk) - oddalono

II SA/Lu 1004/03 (Lublin) - stwierdono nieważność decyzji z zasądzeniem kosztów sądowych

I SA/ Po 890/08 (Poznań) - oddalono

III SA/Wa 3357/06 (Warszawa) - oddalono, skarga kasacyjna poniżej:

II FSK 1727/07 (NSA Warszawa) - oddalono

Sądy administracyjne nie uznają się za kompetentne do rozpatrywania sporów budowlanych, odsyłają do art. 457 kodeksu cywilnego z 1964 r. Uznają one, że mogą spory budowlane rozpatrywać sądy powszechne na drodze cywilnoprawnej. Inaczej ma się sprawa, kiedy stroną jest inwestor publiczny czy organ administracji publicznej, który wydał odmowne decyzje administracyjne. Do takich organów zalicza się GDDKiA, Minister Finansów, urzędy skarbowe czy burmistrzowie miast. 

Z umów opartych o warunki kontraktowe FIDIC wyprowadza się też wniosek, że roszczenie jest ryczałtowe w związku z uchybieniem terminu, a więc nie mieści się w kategorii nienależnych świadczeń, czy bezpodstawnego wzbogacenia (III SA/Kr 1231/21, co zauważył SN, vide I CSK 306/15). To zakres obowiązków powinien wynikać z OWK FIDIC, jeżeli nie postanowiono w umowie inaczej. Są one integralną częścią umowy, jeżeli wynika to z jej treści. (Gl i Sz, wyrok SN, sygn. IV 578/16).

Sądy nie powinny formułować obowiązku przytaczania znanych powszechnie warunków FIDIC we wnioskach o interpretacje podatkowe. Inwestor powinien wystawiać świadectwa przejęcia terenu w przetargach międzynarodowych, ale nie może być zarzutem fakt, że świadectwo wystawiono po każdym odcinku budowy (II FSK 1727/07 i III SA/Wa 3357/06). Dochody pracownika powstałe w trakcie pracy na budowie, której umowa była oparta na OWK FIDIC nie są zwolnione z podatku dochodowego PIT w związku z ich wypłatą przez wykonawcę budowy. (III SA/Wa 1834/07 i I SA/ Po 890/08)

Zauważyliśmy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych występują niewielkie rozbieżności co do warunków umownych FIDIC. Większość swoich poglądów sądy administracyjne czerpią z Sądu Najwyższego, który przecież podejmuje się rozpatrywania sporów budowlanych na drodze cywilnej,

a do niego trafiają sprawy pochodzące z arbitraży.

Stwierdzamy, że poglądy wyrażone w linii orzeczniczej mają charakter węzłów typowych dla sieci złożonej. Występuje w nich element synergii, co oznacza, że połączenia są trwałe, czasem wzajemnie zapożyczające się. 

Wybrana metodologia badania

Symbol podstawowy 601 - budownictwo, 611 - podatki i inne

Metoda badawcza

Monte Carlo i indukcja statystyczna

Model Isinga vs rozbieżności w linii orzeczniczej

Źródła danych

CBOSA - Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, LEX i SAOS dla sądów powszechnych

Dalsze badanie

Antyplagiat i wykrywanie AI

Nasza metoda będzie wzorowana na metodzie Monte Carlo - Ulama. Będzie to metoda indukcyjna - indukcja statystyczna enumeracyjna.  Za pomocą wnioskowań niezawodnych, zgodnych z prawami logiki, wyprowadzimy odpowiednie wnioski. W linii orzeczniczej badamy wynik sprawy

Wybieramy orzeczenia o różnych sygnaturach, których słowami kluczowymi będą "budownictwo", "FIDIC", prawo budowlane, "spory budowlane".  Wybieramy wynik analizowanych spraw, podstawę rozstrzygnięcia i linie orzecznicze. Będziemy badać rozkład prawdopodobieństwa wystąpienia każdej linii osobno. 

Nasze orzeczenia pochodzą tylko z potwierdzonych i ogólnodostępnych baz prawniczych. Orzeczenia sądów administracyjnych pochodzą z CBOSA - Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych. Orzeczenia sądów powszechnych pochodzą z LEX i SAOS - ogólnodostępnych baz prawniczych, przy czym SAOS jest bazą bezpłatną. 

Dalej badamy, czy tekst uzasadnienia i stanu faktycznego został splagiaryzowany, a nawet napisany tak, jakby pisała to sztuczna inteligencja. Za plagiat nie uznajemy powołania orzeczeń ani cytatów z pism procesowych in casu. Nie kwalifikują się też wykryte cytaty z wyroków późniejszych niż data wyroku.

W świetle ostatnich skandali związanych z użyciem AI w pisaniu prac jest to dla nas konieczne, aby można było zapobiec używaniu AI dla pisania orzeczeń sądowych.  Używany przez nas wykrywacz AI bada miarę zakłopotania, liczbę słów w zdaniu i styl pisania. 

Rozpoczynamy badanie orzecznictwa sądów administracyjnych. Będziemy analizować tok myśli WSA czy NSA, podstawę prawną i ewentualne odwołania do sądów międzynarodowych. Tym razem przeanalizujemy orzeczenia polskich sądów dotyczące FIDIC. 

FIDIC jest organizacją międzynarodową inżynierów budowniczych na arenie międzynarodowej, która ma na celu opracowywanie odpowiednich ram prawnych dla spraw z prawa budowlanego, zacieśnianie współpracy międzynarodowej między budowlańcami. 

Tutaj przeanalizujemy kilka przełomowych (nie precedensowych!) orzeczeń sądów polskich dotyczące klauzuli FIDIC w sporach budowlanych.

Zrobimy analizę zbiorczą danych, które uzyskaliśmy.

E-mail: laboratorium@legal-lab.pl

laboratoriumprawnicze.legallab@gmail.com

Tel: 511448501

Facebook: Laboratorium Prawnicze Legal Lab

Twitter: AnastazjaDrapa1

Linkedin: Legal Lab Laboratorium Prawnicze