Nagłówek

Forum shopping

Problem ten jest bardziej powszechny, a jak łączy się z third party funding?

Gdybyśmy mieli oba problemy połączyć dla celu naszej analizy, wskazalibyśmy jako przyczynę błąd w sztuce prawniczej. 

Błąd w sztuce w tym przypadku polega na zastosowaniu:

1. dla third party funding:

• możliwości zasądzenia kosztów sądowych wykraczających poza w.p.s. i koszty procesu wraz z odsetkami bez wskazania górnych granic kosztów sądowych.
• uprawnienia interwenienta ubocznego do aktywnego udziału w sprawie zawierające finansowanie sporu, kiedy nie jest on uprawniony

2. dla forum shopping:

• rozmyte przepisy o właściwości rzeczowej sądu - dla wartości przedmiotu sporu w sprawach o prawa majątkowe (klasyczne pozwy i inne sprawy) oraz ich wskazanie w taki sposób, że nie można ustalić bez odwołania się do szerszego poglądu doktrynalnego i orzecznictwa właściwości sądu (dlatego zalecamy wpis katalogu spraw w ustawie i właściwości w pierwszych rozdziałach ustawy)
• rozmyte przepisy o właściwości miejscowej sądu - wskazanie sądu właściwego dla miejsca zdarzenia, które mogło nie zaistnieć; wskazanie sądu właściwego dla powoda czy błędny wybór prawa właściwego polegający na wyborze prawa zakładającego minimum kosztów i szybkie postępowanie sądowe albo arbitrażowe
• wielokrotne przekierowanie sprawy - motywowany pobudkami politycznymi, wyłączanie sędziów nieorzekających w sprawie i przekierowanie sprawy z inicjatywy strony przez sąd przełożony do innego sądu oraz ignorowanie interesu strony

Third party funding

Problem a jakże nie tylko doktrynalny. Ale jaka jest przyczyna?

Przyczyną jest zwykły brak środków na proces, który powód wytacza (czasem jako ars pro ars), natomiast praprzyczyna leży w kryzysach finansowych w jurysdykcjach common law, gdzie ten problem jest na porządku dziennym (USA, Wielka Brytania i inne kraje anglojęzyczne). Powód czyni kalkulację kosztów niezbędnych dla wytoczenia procesu. Jeżeli koszty te okazują się za wysokie do poniesienia przez powoda, a nie może on wykazać braku środków i wnieść o zwolnienie z kosztów, jedynym sposobem zostaje skorzystanie z pomocy podmiotu trzeciego. Nie jest to tradycyjny sposób poniesienia kosztów procesu poprzez skorzystanie z pomocy organizacji trzeciej poza profesjonalnym pełnomocnikiem i drugą stroną powodową, jak podkreśla American Bar Association (Amerykańska Rada Adwokacka) oraz amerykańska i angielska doktryna prawna (Garber, Rowles-Davies, Cousins KC).  Bardzo popularne jest fundowanie procesu przez wyspecjalizowane organizacje, którym powierza się określoną rezerwę o wartości przedmiotu sporu w zamian za prowizję z odzyskanej sumy - pasywne third party funding. Bardziej aktywną formą jest powierzenie rezerwy na spór wraz z możliwością kontroli funduszu - aktywne third party funding.  Zestawienie tych form prognozujemy jako jedną z kluczowych tendencji w dyskusji.

Bardzo często third party funding uprawiają różne podmioty - majętne osoby trzecie, kancelarie prawne, fundusze inwestycyjne stosujące zbiorowe inwestowanie w procesy arbitrażowe, spółki kapitałowe specjalizujące się w procesach, osoby o statusie interwenienta ubocznego (osoby trzeciej, dritte Person, third party etc.) i także instytucje o statusie amicus curiae - opiniodawcy dla sądu. Podmioty te nie zawsze mogą wykazać interes prawny ani faktyczny - nie wykazują, co ich zaangażowało w spór i jakie skutki prawne chcą z niego wywieść.

Formy finansowania wykraczają daleko poza katalog kontraktów nazwanych, które kodeks cywilny chroni ipso iure. Bardzo częste są kontrakty hybrydowe, łączące formę umowy pożyczki z umową inwestycyjną czy także umowy faktoringu (skup wierzytelności z finansowaniem działalności - umowa bardzo rzadka). Ten problem również wskazuje na wzrost tendencji w dyskusji, skoro skala rozrostu umów hybrydowych (nienazwanych) jest 10-krotnie wyższa niż w momencie stabilizacji podstawowego podziału doktrynalnego. W ramach umowy jest zawarty element transakcyjny - strona zobowiązuje się zapłacić za proces określoną sumę uczestnikowi procesu w zamian za prowizję albo możliwość wstąpienia jako interwenient uboczny, żeby proces kontrolować. Drugim elementem jest (w miarę) przeanalizowane ryzyko wystąpienia niekorzystnego zdarzenia materialnego (laesio enormis dla stron procesu - uszczerbek), w razie wystąpienia którego inwestor wypowiada umowę, o czym notyfikować powinien.

Korzystając z drugiej, aktywnej formy, narażamy się na ryzyko forum shopping - przekierowania sprawy pod inną jurysdykcję, czym fundusze niejednokrotnie manipulują, opierając się o wyliczenia kosztów procesu, który by poniosły, oraz o szczegółowe analizy zdarzeń politycznych wpływających na niezależność miejscowego arbitrażu czy sądownictwa (model polityczny forum shopping)

Od początku - nasza metodologia

Model porównawczy

Porównanie jak problem jest traktowany przez różne doktryny

Model Isinga

porównanie poziomu rozbieżności w określonych zagadnieniach

Modele analizy tekstowej i pochodnych prognoz

Porównujemy z różnych punktów widzenia, na czym problem polega. Tą metodą będziemy badać zjawiska całkowicie jeszcze niewystępujące w krajowym obrocie prawnym. Metoda będzie polegała na zebraniu kluczowych linii poglądowych w jednym i drugim środowisku doktrynalnym i prawniczym, oczywiście z odwołaniem się do wiedzy specjalistycznej wykraczającej poza wiedzę prawniczą (parafrazując Petrażyckiego - bez odwołania do innych nauk nie możemy stanowić bezbłędnie prawa).  Po zebraniu linii poglądowych postaramy się znaleźć jakiekolwiek miejsca wspólne.

Nasz metodologiczny ulubieniec. Tą metodą analizujemy rozbieżności już w zakresie jednego poglądu i potem z zastosowaniem dynamiki rozrostu badamy jak ewoluowały te rozbieżności w poglądach. W tym modelu traktujemy jednostki jako wpisujące się w linię poglądową za pomocą (nie)zawodnych wnioskowań logicznych. Model zastosowaliśmy już w wielu poprzednich badaniach. Wyniki modelu porównawczego łączymy z modelem Isinga, badając ewolucję poglądów na ten temat.

A więc możemy dzięki tym modelom wyprowadzić ogólne tezy, pozwalające zlokalizować ten problem.

Chociaż pojęcie to jest w doktrynie i orzecznictwie stosunkowo nowe, zaczyna ten problem nabrzmiewać w praktyce. Forum shopping (kupowanie sądu) jest problemem polegającym na szukaniu korzystnej dla siebie jurysdykcji, w której zapadnie korzystne rozstrzygnięcie, nawet jeżeli nosi ono znamiona błędu w sztuce prawniczej.

Chcemy zauważyć, że zjawisko to przejawia się w niewłaściwym zastosowaniu przepisów o jurysdykcji państwa czy sądu w sporze. Przejawia się ono niemal we wszystkich gałęziach prawa, nie tylko w prawie handlowym, prawie konkurencji czy upadłościowym.

Innym problemem, który byśmy połączyli, jest third party funding, polegający na fundowaniu procesów przez osoby trzecie i organizacje, co doktryna ogranicza do arbitraży. Third party funding przede wszystkim polega na finansowaniu procesów poprzez tworzenie specjalnych funduszy na opłacenie kosztów procesu, jeżeli strony nie byłyby w stanie ich ponieść, a sam korzystający z usług nie ponosi żadnego ryzyka w razie przegrania procesu.

Zapraszamy do przeczytania naszego raportu z badania, w którym wyjaśnimy, na czym ono polega.

E-mail: laboratorium@legal-lab.pl

laboratoriumprawnicze.legallab@gmail.com

Tel: 511448501

Facebook: Laboratorium Prawnicze Legal Lab

Twitter: AnastazjaDrapa1

Linkedin: Legal Lab Laboratorium Prawnicze